Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương) vừa tổ chức Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 6-2025, với chủ đề “Xúc tiến xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản mùa vụ Việt Nam”.
Nông sản mùa vụ Việt Nam áp lực nâng cao năng lực cạnh tranh
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam trong năm tháng đầu năm đạt 2,3 tỉ USD, giảm 13% so với cùng kỳ.
Theo ông Nguyên, nông sản Việt Nam, đặc biệt là những mặt hàng trái cây có tính mùa vụ như vải, nhãn, xoài, thanh long… đang phải chịu áp lực lớn trong việc duy trì đơn hàng, thị phần và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Áp lực này còn thể hiện trong các khâu thu hoạch, vận chuyển và tiêu thụ, dễ dẫn đến tình trạng ùn ứ, rớt giá.
Bên cạnh đó, những yếu kém về công nghệ bảo quản sau thu hoạch, hệ thống logistics cũng là rào cản lớn.
“Hạ tầng kho lạnh, vận chuyển lạnh của Việt Nam chưa phát triển, tỉ lệ tổn thất sau thu hoạch còn cao từ 20-40%. Cùng với đó, chi phí logistics quá cao đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và khả năng cạnh tranh của nông sản tươi Việt Nam”- ông Nguyên phân tích.
Chia sẻ câu chuyện từ thực tế, bà Ngô Thị Thu Hồng, Tổng Giám đốc Công ty CP Ameii Việt Nam cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia có chi phí logistics cao, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh về giá của doanh nghiệp Việt.
“Khi đàm phán, chúng tôi gặp khó khăn khi so sánh trực tiếp giá vải Việt Nam với vải của Trung Quốc, Mexico hay Đài Loan,... do các nước này có ưu thế rất lớn về chi phí logistics”- bà Hồng phân tích.
Cùng theo bà Hồng, dù nhu cầu từ thị trường Mỹ rất lớn và công ty đang hoạt động hết công suất xuất khẩu trái vải nhưng công ty vẫn gặp nhiều rào cản. Đơn cử, để đưa quả vải sang Mỹ, doanh nghiệp phải vận chuyển từ Bắc vào Nam để chiếu xạ rồi mới xuất khẩu.
Khoảng thời gian vận chuyển dài như vậy gây rất nhiều khó khăn cho việc bảo quản độ tươi ngon của trái vải, đặc biệt khi xuất khẩu sản lượng lớn bằng đường biển.
“Chúng tôi mong muốn các cơ quan Nhà nước xúc tiến đàm phán để năm sau có thể vận hành cơ sở chiếu xạ tại phía Bắc nhằm rút ngắn thời gian vận chuyển vải sang Mỹ”- bà Hồng nói.
Trong quá trình làm việc chúng tôi nhận thấy thị trường Hàn Quốc rất tiềm năng và họ đang mong chờ trái vải tươi của Việt Nam.
Hiện Hàn Quốc chủ yếu nhập khẩu vải tươi từ Trung Quốc, có chất lượng không bằng của Việt Nam, nên đây là cơ hội lớn cho chúng ta.
Vì vậy, đề xuất Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm đàm phán mở cửa cho trái vải tươi vào thị trường Hàn Quốc.
Bà Ngô Thị Thu Hồng, Tổng Giám đốc Công ty CP Ameii Việt Nam
Vì sao cơ sở chiếu xạ cho trái vải xuất khẩu không triển khai được?
Phản hồi về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật cho biết, ở phía Bắc hiện có Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội hoàn toàn đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của phía Mỹ. Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất lâu nay chưa xử lý được là liên quan đến cơ chế tài chính.
“Tức là khi tham gia vào chương trình xuất khẩu sang Mỹ, cơ sở chiếu xạ này phải đặt cọc một khoản tiền, nhưng vì là đơn vị sự nghiệp công lập nên không có cơ chế tài chính nào cho phép thực hiện việc này. Nhiều doanh nghiệp cũng muốn đồng hành góp sức nhưng cũng không được”- ông Hiếu chia sẻ.
Ông giải thích thêm, yêu cầu đặt cọc này là nhằm để trả chi phí cho việc giám sát vận hành hệ thống. Tuy nhiên, vướng mắc tiếp theo là cơ chế thu phí của cơ sở chiếu xạ này nên những đơn vị muốn góp tiền đặt cọc cũng không có cơ hội thu lại khoản tiền đó. Vướng mắc này kéo dài nhiều năm đến nay vẫn chưa thực hiện được.
Về tiến độ mở cửa các thị trường khác, ông Hiếu thông tin, quả vải là ưu tiên số một để đàm phán đưa vào Hàn Quốc, hồ sơ đã được nộp từ năm 2024.
Đối với thị trường Trung Quốc, Cục đang tiếp tục đàm phán mở cửa cho quả bưởi và chanh, dự kiến phía Trung Quốc sẽ sang làm việc vào tháng 7 tới.
"Với thị trường Mỹ, chúng tôi đang thúc đẩy xuất khẩu cho trái chanh leo và hiện nay hồ sơ đã ở những bước cuối cùng"- ông Hiếu cho biết.
Thị trường Mỹ chờ đợi thưởng thức "Nhãn Vua" Việt Nam
Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc Vina T&T cho biết, Việt Nam đang bước vào mùa vụ thu hoạch vải ở phía Bắc, nhãn ở phía Nam cùng nhiều loại trái cây khác.
Tuy nhiên, ông cho rằng Việt Nam cần đẩy mạnh quảng bá các sản phẩm đặc trưng, tạo dựng thương hiệu quốc gia để hàng năm, khi tới mùa vụ, người tiêu dùng trên thế giới sẽ chủ động chờ đón để được thưởng thức.
Dẫn chứng từ thực tế, ông Tùng cho biết Vina T&T đã xây dựng thành công thương hiệu “Nhãn Vua” cho sản phẩm thanh nhãn xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Đây đã là năm thứ sáu sản phẩm này có mặt tại Mỹ.
“Dù còn khoảng một tháng nữa mới vào vụ thu hoạch chính, nhưng chúng tôi đã nhận được đơn hàng liên tục từ các đối tác"- ông Tùng chia sẻ.
Ông nhấn mạnh, chất lượng nhãn của Việt Nam vượt trội so với sản phẩm cùng loại của nhiều nước, nhưng các hoạt động quảng bá vẫn chưa tương xứng. Hiện nay, các doanh nghiệp vẫn đang phải 'tự thân vận động' trong việc này.
Ông Tùng so sánh: "Trên thế giới, mỗi quốc gia thường chọn một sản phẩm đặc trưng để xây dựng thương hiệu, ví dụ như kiwi của New Zealand, táo Washington của Mỹ, hay nho mẫu đơn của Hàn Quốc. Việt Nam có rất nhiều loại trái cây ngon, nhưng chúng ta vẫn chưa xây dựng được một thương hiệu nông sản mang tầm quốc gia thực sự nổi bật".
TÚ UYÊN/Theo PLO
In bài viết